თბილისის არქიტექტურის მეოთხე ბიენალე

თბილისის არქიტექტურის ბიენალეს მეოთხე გამოშვება, სახელწოდებით ‘’შეცდომების გასწორება” 28 სექტემბერს, 18 საათზე გაიხსნა და 19 ოქტომბრის ჩათვლით დამსწრე საზოგადოებას სხვადასხვა აქტივობას, საინტერესო გამოცდილებას  და მრავალფეროვან პროგრამას შესთავაზებს. არქიტექტურის ბიენალე აერთიანებს თემატურ გამოფენას, ვორქშოფებს, გიდის მიერ ჩატარებულ ტურებს, საჯარო ინსტალაციებს, სიმპოზიუმსა და ლექციებს. წლევანდელი გამოშვების მთავარი თემაა ადამიანებსა და ბუნებრივ რესურსებს შორის ურთიერთობა, განსაკუთრებული აქცენტით წყლის რესურსზე. ბიენალე ხაზს უსვამს არქიტექტორების, ქალაქმგეგმარებლების, პოლიტიკის შემქმნელებისა და გარემოს დამცველების როლს რთული დინამიკის ნავიგაციის პროცესში. 

თბილისის არქიტექტურის ბიენალე 2017 წელს დაარსდა და მიზნად ისახავს თბილისსა და სხვა ქალაქებში არქიტექტურული და ურბანული საკითხებისადმი ცნობიერების ამაღლებას. ყოველი გამოშვება სხვადასხვა სფეროს წარმომადგენელ, ურბანული და არქიტექტურული საკითხებით დაინტერესებულ ადამიანებს საერთო თემის გარშემო აერთიანებს. წლევანდელი ბიენალეს პლატფორმა დოკუმენტურ, კვლევით და ისტორიულ მიდგომებს ეთმობა. მეოთხე ბიენალეს გახსნას 28 სექტემბრის 18 საათიდან თბილისის ჰიდრომეტეოროლოგიის ინსტიტუტთან არსებულმა მაგნიტურ-მეტეოროლოგიურმა ობსერვატორიამ უმასპინძლა. შენობა, რომელიც 1862 წელს აშენდა და კულტურული ძეგლის სტატუსს ატარებს, წლევანდელი ბიენალეს მთავარი შეკრების ადგილია, რომელიც განსაკუთრებულად ეხმიანება წლევანდელი გამოშვების თემას. 

გახსნის დღეს, 28 სექტემბერს სტუმრებს თემატური გამოფენა და ორი ინსტალაცია დახვდათ, ასევე გაიმართა შვეიცარიელი არქიტექტორის - ფილიპ რამის ლექცია. მომდევნო დღეს გაიმართა სამი პანელური დისკუსიის გამაერთიანებელი სიმპოზიუმი, რომელიც დასრულდა ლანდშაფტის არქიტექტორის, რობინ ვინოგრონდის ლექციით. ბიენალეს მესამე დღე, ორგანიზაცია "დოკა"-სთან თანამშრომლობით, პროგრამის პირველი ფილმის ჩვენებას დაეთმო

თბილისის არქიტექტურის ბიენალეს გამოფენაზე საერთაშორისო, ღია კონკურსით არჩეული და თემატურად რელევანტური ნამუშევრებია წარმოდგენილი, რომლებიც კლიმატის ცვლილებებს, საქართველოს მდინარეებს, მყინვარებს, ტყეებს, ნიადაგსა და მის სიმდიდრეს ეხმიანება და თითოეულ მათგანთან დაშვებულ კოლექტიურ შეცდომებსა და მათ გამოსწორებას განიხილავს. ღია კონკურსით შერჩეულ ნამუშევრებს შორის არის ინსტალაციები: "მდინარეებით მონახაზი: ენერგეტიკულ გეოგრაფიათა გაუქმება", "კარგი ამინდია, პანიკის დროა!", "მემკვიდრეობის გარდაქმნა: ნისლის მჭერი ობელისკი", და "კენოტაფი".

ოთარ ნემსაძე, თბილისის არქიტექტურის ბიენალეს თანადამფუძნებელი:

“შეცდომების გასწორება” - ასე ჰქვია წლევანდელ გამოშვებას, რომლის ფარგლებშიც თითოეულ მონაწილეს მიეცა შესაძლებლობა მოეხდინა ამ სახელწოდების თავისებური ინტერპრეტაცია, ასევე ესაუბრათ რესურსებზე, მის გამოყენებაზე, ექსპლუატაციაზე და შესაძლო კითხვები დაესვათ ამ თემის გარშემო. როგორც ყოველთვის, გვქონდა ღია კონკურსი, სადაც მსურველებმა მიიღეს მონაწილეობა ორ კატეგორიაში და ჰქონდათ  შესაძლებლობა წარედგინათ თავიანთი კონტრიბუცია ფიზიკურ გარემოში, ინსტალაციებსა და ვორქშოფებში. ჩვენი მთავარი კითხვაა - სწორედ ახლა, როცა კლიმატური და პოლიტიკური ცვლილებების წინაშე ვდგავართ, როგორია ჩვენი მიდგომა რესურსების ათვისებასა და მათ გამოყენებასთან დაკავშირებით.

რადგან ჩვენი მთავარი თემაა წყლის რესურსი, როცა ვსაზღვრავდით ფიზიკურ სივრცეს, გვქონდა მიზანი, რომ აგვერჩია ადგილი, სადაც კარგად აღიქმებოდა კონტექსტი და მაქსიმალურად ახლოს იქნებოდა თემასთან. ჰიდრომეტეოროლოგიური სადგური სწორედ ის იდეალური საგამოფენო და შეკრების ადგილია, რომელზეც არჩევანი შევაჩერეთ, იმის გათვალისწინებით, რომ აქვს საუკუნოვანი ისტორია, ზუსტად ეხმიანება ჩვენს თემას  და ეს ადგილი თითოეულ კვლევასთან დაკავშირებით ადამიანების ძალიან დიდ შრომას და ისტორიას ინახავს.

წლევანდელი ბიენალე უნიკალურია იმ მხრივ, რომ თავის შინაარს ქმნის იმ კოლექტიური კონტრიბუციით, რომელიც სხვადასხვა მონაწილის შრომით იქმნება და მგონია, რომ ერთმანეთს ავსებენ და საბოლოო ჯამში, საერთო მნიშვნელოვან სათქმელს ამბობენ. შესაბამისად, თითოეულ მონაწილეს და პროექტს თანაბარი როლი და მნიშვნელობა აქვს წლევანდელ ბიენალეს როგორც გამოფენებში, ისე სხვადასხვა აქტივობებში. ვფიქრობ, რომ ცნობიერების ამაღლების კუთხით, ჩართულობით, სტუდენტების მონაწილეობით და შემდგომში მათი კარიერული ზრდისთვის, ძალიან კარგ როლს ასრულებს ბიენალე. როცა ჩვენ დავიწყეთ ეს საქმე, მაშინ ქვეყანაში თითქმის არ არსებობდა პლატფორმა ამ მიმართულებით, გვსურდა ღიად გვესაუბრა იმ თემებზე, რომლებიც კრიტიკულად მნიშვნელოვანია და არ ექცევა სათანადო ყურადღება. ჩვენი პლატფორმა ყველა ადამიანს განურჩევლად შეხედულებისა, აძლევს საშუალებას გამოხატოს მოსაზრება.’’

თინათინ გურგენიძე, თბილისის არქიტექტურის ბიენალეს თანადამფუძნებელი:

“წლევანდელი თემა კონცენტრირდება წყლის რესურსებზე, მის მნიშვნელობასა და გამოყენებაზე, ამავდროულად, ჩვენს გარემოზე, ბუნებასა და ადამიანის გავლენაზე და აერთიანებს უამრავ ელემენტს - დაწყებული კლიმატური ცვლილებებიდან,  სხვადასხვა რესურსებამდე. თემის ინსპირაცია გახდა ჩვენი შარშანდელი პავილიონი ვენეციის ბიენალეზე, სადაც სწორედ წყლის თემა განვიხილეთ, შემდეგ კი გადავწყვიტეთ, ეს თემა გაგვეგრძელებინა და გაგვეფართოებინა, რადგან ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს.

ფესტივალზე ყველა კომპონენტი მნიშვნელოვანია, თითოეული პროექტი და ყველა მონაწილე არის ბიენალეს ნაწილი. მონაწილეები თემიდან გამომდინარე შეირჩნენ, გვყავს ექსპერტები, აქტივისტები, მეცნიერები, რომლებიც ეკოლოგიურ თემებზე მუშაობენ. გარდა ამისა, მონაწილეები ასევე შევარჩიეთ ღია კონკურსის სახით. ვფიქრობ, რომ თავდაპირველი მიზანი, რაც თბილისის არქიტექტურული ბიენალეს დაარსების დროს დავისახეთ მიღწეულია, ჩვენ გვსურდა შეგვექმნა საერთო პლატფორმა, სადაც სხვადასხვა სფეროს წარმომადგენლები, პროფესიონალები თუ სტუდენტები გაერთიანდებოდნენ ერთი თემის გარშემო და ალტერნატიული პლატფორმა მათ საშუალებას მისცემდა თავიანთი მოსაზრებები გაეცვალათ და იდეები განეხორციელებინათ დროებითი ნამუშევრების სახით. გვინდოდა, რაც შეიძლება მეტი ადგილობრივი ადამიანი ჩართულიყო და სწორედ მათი ჩართულობა და დაინტერესება ყოველ წელს უფრო და უფრო იზრდება. 

ასევე ძალიან სასიხარულო ფაქტია, რომ ის მონაწილეები, რომლებიც პირველი გამოშვების დროს გვეხმარებოდნენ, შემდგომში თავად აღმოჩნდნენ ნამუშევრების ავტორები. საქართველოს პავილიონის წარდგენაც ვენეციის ბიენალეზე იყო ამ ყველაფრის, საინტერესო პროცესების და დიდი შრომის შედეგი. ქვეყნის ფარგლებს გარეთაც ძალიან ბევრს ვაკეთებთ, რომ წარვადგინოთ ქართველი მონაწილეები სხვადასხვა პლატფორმებზე და ისინი ორგანიზაციებსა და მუზეუმებს დავაკავშიროთ”.