ერეკლე დეისაძემ და თემო ეზუგბაიამ თანამშრომლობა 2012 წელს დაიწყეს, როდესაც პროექტი Eko & Vinda Folio თავისდაუნებურად ჩამოყალიბდა. დუეტის პირველი ნამუშევარი კომპოზიციის - “სისტემა უნდა დაინგრეს” ალტერნატიულ ვერსიას წარმოადგენს, რომელმაც გამოსვლისთანავე ქართველი მსმენელის დიდი ყურადღება მიიპყრო. Eko & Vinda Folio ერთ-ერთია იმ მცირერიცხოვან ბენდებს შორის, რომელიც მუსიკას მხოლოდ ქართულ ენაზე ქმნის. მთავარი მოტივი კი ქართული ენის ჟღერადობის, მისი აქამდე აღმოუჩენელი რესურსებისა და ენერგიის კვლევას გულისხმობს. ველი, რომელზეც ეკო და ვინდა მოღვაწეობენ, ენაზე ექსპერიმენტების გარდა სხვადასხვა სოციალურ-პოლიტიკურ საკითხსა და სიყვარულის თემებს ეხება. განსხვავებული მდგომარეობები, მოვლენები და ფიქრები მსმენელამდე ყოფითი ენისა და პოეზიის ზომიერი სინთეზის,  ეგრეთ წოდებული “ურბანული პოეზიის” მეშვეობით აღწევს. 

ჟურნალი Hammock გთავაზობთ ერეკლე დეისაძისა და თემო ეზუგბაიას “თერაპია-ინტერვიუს”. 



პირველ რიგში მოგვიყევით, როდის და როგორ შეიქმნა Eko & Vinda Folio?

ეკო: პირველად იყო Vinda და მერე ეკო. ჩვენი პროექტი 2012 წელს შეიქმნა, როდესაც პირველ სიმღერაზე - “სისტემა უნდა დაინგრეს” ერთად დავიწყეთ მუშაობა. მაშინდელი სიტუაცია, საპროტესტო აქციები და მიტინგების ველი აღმოჩნდა იმპულსი იმისა, რომ ერთობლივი პროექტი გაგვეკეთებინა. ამიტომაც, გასაკვირი არ არის, რომ თავდაპირველად ჩვენი შემოქმედება სოციალურ-პოლიტიკურ ქვეტექსტებს ატარებდა. 

როგორ დაახასიათებდით თქვენს მუსიკას და რას ამბობს ის თქვენზე?

ეკო: ჟანრული თვალსაზრისით რომ ვთქვათ, პოსტპანკია. განსხვავებულია იმით, რომ ქართულენოვანია და ამ შემთხვევაში ჟანრს კი არ  მოვარგეთ ენა, არამედ პირიქით, ენაზე მოვარგეთ ჟანრი.  

ვინდა: თეთრი პოსტპანკი დავარქვი მე, პირადად.



როგორია თქვენი შემოქმედებითი პროცესი, საიდან იწყებთ?

ეკო: მუსიკა ჩვენთვის აზროვნების ფორმაა და ეს კვლევა ძალიან საინტერესოა. შემოქმედებითი პროცესი იმ პერიოდში არსებული მდგომარეობიდან გამომდინარე სხვადასხვანაირია - ხან გვიხარია, ხან არ გვიხარია, ხან გვიყვარს. 

ვინდა: შემოქმედებითი პროცესი იმ მომენტში არსებული გამოწვევების, ფიქრების გარშემო ტრიალებს. თითქოს ჩვენი ნამუშევარი კონკრეტული პერიოდის აზრების კონტეინერია, იმ მდგომარეობისა და ფიქრების, რომლებსაც გონებაში და გულში ვატარებთ. 


რა არის თქვენთვის შემოქმედებითი მუხტის ყველაზე დიდი წყარო?

ეკო: ადამიანები და მოვლენები.

ვინდა: საკითხები, რომლის შესახებაც ზუსტი პასუხები არ მაქვს და რომლის შესახებაც სულ განსხვავებულ დასკვნებს ვაკეთებ. გაურკვევლობა, წუხილი წარმოშობს მუხტს, რომელიც თავის მხრივ ამ ყველაფრის მუსიკაში გადათარგმნის სურვილს აჩენს.

აშკარაა, რომ პოლიტიკური მესიჯები თქვენი შემოქმედების განუყოფელი ნაწილია. როგორ ფიქრობთ, რა როლი აქვს ხელოვნებას, ამ შემთხვევაში მუსიკას,  თანამედროვე სამყაროში და რამდენად არის ან უნდა იყოს იგი პოლიტიკური?

ეკო: ჩვენი გარემო ისეთი პოლიტიზირებულია, რომ მით უმეტეს მუსიკას მისგან ვერ გამოვყოფთ. ის აქცენტები, რაც ჩვენს მუსიკაშია, დამოკიდებულია იმაზე, რა გარემოშიც ვცხოვრობთ და რისი შეცვლის დიდი სურვილიც გვაქვს. ჩვენი კულტურაც პოლიტიკის გარშემო კომენტირებს. მე ვისურვებდი ამ პროცესში ახალი შრეების აღმოჩენას, რომელიც აბსოლუტურად სხვა პრიზმაში გადაიტანს მზერას და ახალ საკითხს წარმოქმნის. ჩვენთან მაინც კულტურის მთავარი პრობლემა მასმედიის გადაწყვეტილებებზე დადის, რომელიც გვკარნახობს, თუ რაზე უნდა გაკეთდეს აქცენტი და პირიქით. 

ვინდა: წინასაარჩევნოდ ყველა მხრიდან ხელოვნურად უტრირებული საფრთხეების ფონზე ყველა ითხოვს თავისი სიმართლის “მონოთეიზებას” და სივრცე არ რჩება განსხვავებული შეფასებებისთვის. რაც “მათემატიკაში” არ ჯდება არამეცნიერულია და მიუღებელი. პოლიტიკური კლიმატი ეგეთია.


”რაც მამას უნდა” ერთ-ერთი ყველაზე ეპატაჟური მუსიკალური ნაწარმოები გახდა, რომელსაც ბევრი კრიტიკა და მოწონებაც მოჰყვა. როგორ ფიქრობთ, ეს სიმღერა რომ ახლა გამოსულიყო,  საზოგადოების მხრიდან რეაქცია შეიცვლებოდა?

ეკო: მე მგონია, რომ ქართველი მსმენელი იზრდება და იცვლება. საერთოდ ამ ქვეყნაში რამე თუ ხალხის აზროვნებას ცვლის, არის კულტურული პრეცედენტები და შოკური თერაპიები, რომლებიც ხალხში იმპულსებს იწვევს. მე მგონია, რომ დღესაც იქნებოდა რეაქცია ამ სიმღერის მიმართ, რადგან ამ კომპოზიციას ნებისმიერ დროს აქვს თავისი ენერგია. კომენტარებში დღემდე  მსჯელობენ იმაზე, თუ რომელი მამა იგულისხმება, ბიოლოგიური თუ ზეციური და უამრავი ვერსია გაჩნდა, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ ეს სიმღერა ცოცხალია მანამ, სანამ იარსებებს სოციალური კონფლიქტი. 



2016 წელს თქვენი პირველი ორსინგლიანი ჩანაწერი ფრანგულ ლეიბლზე,  Talitres-ზე გამოქვეყნდა, რომელშიც სიმღერები “შენ ანათებ” და “აგურით ხელში” შევიდა. რა ისტორია დგას ამ სიმღერების უკან? 

ეკო: ამ ამბის უკან ძალიან კარგი ისტორია დგას. მოტორამას სოლისტმა ვლად პარშინმა ლეიბლს ეს სიმღერები მოასმენინა და ჩვენს შესახებ მოუყვა. ისინიც დაინტერესდნენ, მოგვწერეს და ასე დაიწყო ჩვენი თანამშრომლობა ამ ორი ჩანაწერით. Talitres-ის მიზანი მაინც ახალი მუსიკის აღმოჩენაა, აქცენტს აკეთებენ თვისობრივ მუსიკაზე, რაც განსხვავდება სხვა დანარჩენისგან და ამ შემთხვევაში ქართული ენა აღმოჩნდა მთავარი ნაღმი. 

ვინდა: თავიდან ამ ლეიბლის შესახებ არაფერი ვიცოდი. უეცრად აღმოვაჩინე, რომ 2000-იანებში რა ბენდებსაც ვუსმენდი, ბევრი მათგანი სწორედ Talitres-სთან თანამშრომლობდა. ჩვენი ერთობლივი მუშაობა  ჩემთვის ჯადოსნურ ამბავს ჰგავდა. 




”თერაპია” - ასე ჰქვია თქვენს ალბომს, რომელიც 2019 წელს გამოვიდა. რა იყო თქვენი შთაგონების წყარო მასზე მუშაობისას?

ეკო: ამ ალბომზე მუშაობას სამი წელი მოვანდომეთ. თავიდან ალბომში ის სიმღერები იყო, რომლებიც მუდმივად იცვლიდა სახეს, იხვეწებოდა ტექსტები და იფილტრებოდა. ალბომი საბოლოო ჯამში იმ ურთიერთობებს და მომენტებს ასახავს, რომლებიც მეტ-ნაკლებად ყველას განუცდია. “თერაპია” ჩვენებური ფორმა და ვერსიაა, რომელიც ყოფითი ენისა და პოეზიის ზომიერ სინთეზს ქმნის. ამ შუალედური ხაზის დაჭერა ჩვენთვის ძალიან მნიშვნელოვანია. 

ვინდა:  ზოგი სიმღერა დიდი ხანი იწერებოდა, ამიტომაც თუკი მისი პირველი ნაწილი ერთი ადამიანით იყო შთაგონებული, ამავე სიმღერის მეორე ნაწილი უკვე სხვა ადამიანს ეხებოდა. თუმცა ასეთ სიმღერებს ამთლიანებს ორივე პერიოდში მიღებული  Fresh შეგრძნებები. ძირითადად ჩვენი მუსიკა ორ თემას ეხმიანება: სოციალურ-პოლიტიკურ საკითხებს და სიყვარულს. ვფიქრობ, მეორე ნაწილი არაფრით ჩამოუვარდება პირველს თავისი მნიშნელობით და შეიძლება ამ უკანასკნელზე გაუთავებელი საუბარი ერთგვარი წამალიც კი გახდეს პირველისთვის. მთავარია  ტექსტზე მუშაობისას პირადი ემოციები  პოეტურ შაბლონებში არ მოამწყვდიო. 




ამავე წელს საფრანგეთშიც გქონდათ ტური. რა შეგრძნებაა, როდესაც უცხოელ მსმენელს ქართულ ენაზე შექმნილ სიმღერას არა მხოლოდ უზიარებ, არამედ ის სიმღერის ტექსტის გამეორებას ცდილობს?

ეკო: ჩვენ თავიდანვე გადავწყვიტეთ ქართული ენა ექსპორტზე გაგვეტანა, რადგან ენა ყველაზე ადვილად დასაკარგი შეიძლება გახდეს მისი ჟღერადობის ჩათვლით. ვფიქრობ, ქართულ ენას ჯერ არ ამოუწურავს  თავი და მასში ბევრი ახლად აღმოსაჩენი ველებია. სამწუხაროდ, დღეს ქართულენოვანი ბენდების ნაკლებობაა და ეს ის მიმართულებაა, რომელიც მუდმივ კვლევასა და დაკვირვებას მოითხოვს. ერთგვარი ლაბორატორიაა და კიდევ ძალიან ბევრი ექსპერიმენტის ჩატარება შეიძლება. ფრანგები რომ ქართულ სიმღერებს თავიანთი აქცენტით იმეორებდნენ, მახსენდებოდა ჩემი ბავშვობა, როდესაც ინგლისური ცუდად ვიცოდი და სიმღერის ტექსტებს ძალიან სასაცილოდ ვიმეორებდი. 

ვინდა: ჩვენს ენას მე შევადარებდი ბუნებრივი წიაღისეულის გამოქვაბულს, საიდანაც შეგიძლია თხარო და თხარო საინტერესო მელოდიები. ლიონში იმ სივრცის მეპატრონე, სადაც პირველი კონცერტი გვქონდა, მეუბნებოდა, რომ თქვენს სიმღერებს რომ ვუსმენ,  “იოგურტის ენით” ვმღერი ხოლმეო. თურმე იქ ასე ეძახიან  პატარა ბავშვის ლუღლუღს, ჯერ კიდევ რომ არ შეუძლია სიტყვების სწორად გამოთქმა და მაინც რომ ლაპარაკობს.

 



ლოკალურ სივრცეზე რომ გვესაუბრო, თქვენი აზრით, დღეს რა გამოწვევების წინაშე დგანან ახალგაზრდა ქართველი მუსიკოსები და როგორ ვითარდება, ზოგადად, ქართული მუსიკა?

ეკო: ყველაზე დიდი გამოწვევაა აზროვნების სიზარმაცე, რაც მეტს იფიქრებენ ქართველი მუსიკოსები, უკეთესი იქნება. ყველა ძალიან ნიჭიერია და მათგან უფრო მეტს მოვითხოვ, ისევე როგორც ჩემი თავისგან.

ვინდა: მე ვისურვებდი, რომ ჩვენმა მუსიკოსებმა ქართულადაც შექმნან ნამუშევრები, მიუხედავად ჟანრული განსხვავებებისა. ეს არა მხოლოდ მათი პირადი, არამედ, ზოგადად, მუსიკალური სივრცისთვისაც დიდი გამოცდილება იქნება. სხვისი ექსპერიმენტები გეხმარება, გაიაზრო ქართული ენის  შესაძლებლობა. მაგალითად, kayakata-ს შემოქმედება ძალიან პროდუქტიული აღმოჩნდა, ზოგადად, კულტურისთვის, რადგან შთამაგონებელია  და ამავე დროს კარგად აჩვენებს, რომ ენობრივი ლიმიტები ფიქციაა. ყველაფრის გასაღები გამბედაობაშია.


ამჟამად რა მიმართულებით ვითარდება თქვენი შემოქმედება? სამომავლო პროექტებზე რომ გვესაუბროთ…

ეკო: ამჟამად სინგლებზე ვმუშაობთ და გვინდა, რომ წლის ბოლომდე გამოვუშვათ. სანამ მეორე ალბომზე დავიწყებთ მუშაობას, დიდი სურვილია, რომ ერთგვარი გადასასვლელი ხიდი შეიქმნას მათ შორის. მუდმივად ვცდილობთ, განახლება შევიტანოთ პირველ ალბომში, რადგან ეს ტიპური მუსიკალური პროექტი არ არის და შეიძლება ბევრი სხვა მიმართულებით წავიდეს. 

როგორ ფიქრობთ, როდის “ვივლით მშვიდად”? 

ვინდა: მაშინ, როდესაც გვეცოდინება რა გვინდა.